فولیک اسید و نیاز بدن به آن

اسید فولیک ( فولات ) یکی از ویتامین هاي گروه B و محلول در آب بشمار می رود. نقش اسید فولیک در عملکرد طبیعی مغز حیاتی است و نقش مهمی در سلامت روانی ایفا می کند. اسید فولیک به ویژه در دوران هاي رشد سریع مانند کودکی، سنین بلوغ و بارداري مهم است. این ویتامین ارتباط نزدیکی با ویتامین B 12 براي تشکیل گلبول هاي قرمز خون و خونسازي دارد.

اسید فولیک همراه با ویتامین هاي B6و B12 میزان هوموسیستئین خون را کنترل می کند. بالارفتن میزان هوموسیستئین با ابتلا به بیماري هاي قلبی عروقی، افسردگی و آلزایمر در ارتباط است.

کمبود اسید فولیک می تواند موجب کاهش رشد، التهاب زبان، کاهش اشتها، تنگی نفس، اسهال، تحریک پذیري، فراموشی و اختلالات روانی بشود

فولیک اسید در دوران بارداری

این ویتامین از بروز مشکلاتی نظیر شکاف لب، وزن کم در هنگام تولد، نقص در نخاع، مهره‌های کودک و قسمتهای اصلی مغز کودک جلوگیری به عمل می‌آورد.

در دوران بارداري، خطر کمبود اسید فولیک به دلیل تخلیه ذخایر بدن مادر توسط جنین افزایش می یابد. بسیاري از این نقایص با مصرف مکمل اسید فولیک در سنین باروري قابل پیشگیري است. به این دلیل به زنانی که قصد بارداري دارند توصیه شده است که قبل از بارداري و در حین بارداري اسید فولیک مصرف نمایند.

اسید فولیک در پیشگیري از سقط جنین نیز نقش دارد. 

 

نقش اسید فولیک در پیشگیري از برخی بیماري ها 

بیماري هاي قلبی:

اسید فولیک از چند راه می تواند از قلب محافظت کند. اول این که، فولات می تواند ریسک بیماري هاي قلبی شامل کلسترول و هوموسیستئین را کاهش دهد. هر دو این عوامل می توانند به عروق خونی صدمه بزنند. دوم فولات نه تنها از بروز آترواسکلروز پیشگیري می کند، بلکه به عملکرد بهتر عروق خونی کمک می کند و جریان خون را به قلب افزایش می دهد بدین ترتیب ازحملات قلبی پیشگیري می کند و خطر مرگ ناشی از حملات قلبی را کاهش می دهد.

آلزایمر:

اسید فولیک و ویتامین B12براي سلامت سیستم عصبی و فرآیند پاکسازي هوموسیستئین از خون حیاتی است. میزان بالاي هوموسیستئین و کاهش میزان اسید فولیک و ویتامین B12 در افراد مبتلا به آلزایمر مشاهده شده است.

پیشگیري از پوکی استخوان:

حفظ سلامت استخوان در سراسر دوره زندگی بستگی به دریافت مقادیر کافی ویتامین ها و املاحی از جمله فسفر، منیزیوم، بر، منگنز، مس، روي، اسید فولیک و ویتامین هاي B6, B12, K, C دارد. 

افسردگی:

در ۱۵ تا ۳۸ درصد افراد مبتلا به افسردگی، میزان فولات در بدن پایین است و به نظر می رسد هر جه میزان فولات بدن پایین تر باشد شدت افسردگی بیشتر است. براي درمان این بیماري، مصرف مکمل هاي ب کمپلکس که حاوي فولات، ویتامین B6و ویتامین B12 می باشد ،توصیه شده است.

سرطان:

اسید فولیک در پیشگیري از بروز برخی از انواع سرطان ها به ویژه سرطان کولون، سینه، معده و مري موثر است. مطالعات جمعیتی نشان داده است که سرطان کولورکتال در افرادي که دریافت روزانه اسید فولیک در آنها بالاست شیوع کمتري دارد. از طرفی دریافت کم اسید فولیک، خطر تومورهاي کولورکتال را افزایش می دهد.

عوارض جانبی مصرف قرص فولیک اسید

اگر بدن شما از کمبود این ویتامین رنج می‌برد و مواد غذایی قادر به جبران آن نیست باید از مکمل فولیک اسید که به صورت قرص وجود دارد استفاده کنید. اما ممکن است مصرف این قرص عوارض زیر را در پی داشته باشد:

    • گرفتگی شکم

    • اسهال، تهوع، مشکلات و آشفتگی معده

    • جوش‌های پوستی

    • اختلالات خواب

 افزایش تحریک پذیری و آشفتگی

    • واکنش‌های پوستی

    • تشنج

مصرف بیش از اندازه قرص فولیک اسید

تمامی مکملها باید با دستور پزشک و در اندازه مشخصی مصرف شوند. اگر این مکملها بیش از مقدار تجویز شده مصرف شوند مشکلات زیادی را برای سلامتی به وجود می‌آورند. مصرف بیش از اندازه این قرص سبب بروز بیماریهای زیر می‌شود:

    • سرطان ریه

    • سرطان پروستات

    • بیماری قلبی

    • تشنج

 

منابع غذایی سرشار از اسید فولیک

اسیدفولیک در منابع غذایی گیاهی و همچنین در مواد غذایی حیوانی وجود دارد. 

بهترین منابع غذایی فولات شامل اسفناج، جگر، گیاه مارچوبه، جوانه کلم بروکلی و انواع سبزیجات برگ سبز است.

میوه ها و دانه های خشک شده، غلات، نان، آرد، ماکارونی و ... نیز منابع غذایی خوبی محسوب می شوند.

مرکباتی مانند پرتقال و نارنگی، آووکادو، حبوبات نظیر عدس، لوبیا، نخود، نخودفرنگی، کیوی، کاهو، انواع مغزها شامل گردو، بادام و فندق نیز دارای مقادیر قابل توجهی اسید فولیک هستند.

نکته قابل توجه این است که پخت و پز طولانی و نامناسب حدود ۹۰ درصد ویتامین‌های موجود در مواد غذایی را از بین می‌برد که اسیدفولیک نیز از آن مستثنی نیست.

 رژیم غذایی مدیترانه ای حاوی بیشتری میزان اسیدفولیک بوده و برای تمام افرادی که می خواهند میزان اسیدفولیک خود را بالا ببرند توصیه می شود.

در پایان باید متذکر شویم که قبل از مصرف مکمل های اسید فولیک چنانچه به هر نوع بیماری مبتلا می باشید و در صورت مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت نمایید.